Unia Europejska postawiła sobie bardzo ambitne cele. Redukcja emisji gazów cieplarnianych o 55% do roku 2030 i neutralność klimatyczna w 2050.
Musimy chronić środowisko dla przyszłych pokoleń i sukcesywnie minimalizować wpływ cywilizacji na naturę. W tej sprawie panuje powszechny konsensus.
Instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego w postaci preferencyjnych kredytów skierowany do obszarów szczególnie dotkniętych przemianami, wesprze transformacje klimatyczną.
Dobrym kierunkiem jest fakt, iż udało się w toku negocjacji podnieść maksymalny poziom współfinansowania dla tych regionów – do 25% oraz zwiększyć ich dostęp do wsparcia doradczego.
Niestety Filar III Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji nie obejmuje przedsiębiorstw z sektora MŚP, które uczestniczą w Partnerstwie Publiczno-Prywatnym. Model ten sprawdza się w szczególności w projektach z sektorów: efektywności energetycznej, gospodarki odpadami, gospodarki wodno-kanalizacyjnej, projektów sektora gazowego, tak ważnych dla transformacji
Poza tym:
- w art. 10 dokumentu, część instytucji ma wątpliwości czy podmioty prywatne realizujące inwestycje publiczne mogą być beneficjentami instrumentu, czyli w modelu, w którym wybrany wykonawca, poza wykonaniem prac, może odpowiadać również za całkowite lub częściowe finansowanie nakładów inwestycyjnych
- w art 9b rozporządzenia zakaz korzystania ze wsparcia z innych funduszy Unia Europejska jednocześnie korzystając z instrumentu pożyczkowego uniemożliwia realizację projektów bardzo ważnych, ale o zbyt niskiej stopie zwrotu i sprawia że mechanizm jest mniej atrakcyjny dla beneficjentów
Kryteria kwalifikowalności projektów nie są wystarczające jasne
Z rozporządzenia należy wykreślić wszystko, co zawęża możliwość korzystania z instrumentu. Komisja Europejska powinna wydać interpretację przepisów, które w wielu przypadkach budzą wątpliwości, a której do chwili obecnej brak.
Istotne jest, żeby nasze dyskusje na temat ochrony klimatu dla przyszłych pokoleń miały bardziej realistyczny kształt. Żeby zamiast przymiotnika „ambitny”, dominowały w nich terminy „optymalny” i „pożyteczny”. Najważniejszy jest fakt wspólnej odpowiedzialności – by ochrona środowiska nie odbywała się kosztem ludzkiej krzywdy! Łatwo być „ekologiem” mieszkając w Brukseli, jednak dużo trudniej żyjąc w małej gminie górniczej!
