W ramach Zielonego Ładu Komisja Europejska zaproponowała przejście, które będzie sprawiedliwe i integracyjne. W 2050 r. Unia Europejska stanie się neutralna dla klimatu. Dla osiągnięcia wyżej wymienionego kluczowego celu sformułowano szereg ambitnych celów szczegółowych.
Nie ulega wątpliwości, że w obliczu zmian klimatu, przed którymi stoimy – musimy działać szybko. I skutecznie.
Niestety obecnie mamy uzasadnione obawy, że niektóre z proponowanych działań zmierzających do neutralizacji zagrożeń, wbrew intencjom ich autorów, wywołają negatywne skutki środowiskowe i klimatyczne.
Celem, który budzi nasz szczególny niepokój w Strategii Bioróżnorodności 2030, jest ścisła ochrona 10% powierzchni lądowej Unii Europejskiej.
Co oznacza to dla Europejczyków? Ze względu na wykluczenie z ochrony części terenów zielonych (grunty orne, łąki, tereny zabudowane) ochrona obejmie ponad 30% lasów UE. W takich lasach działalność człowieka będzie ograniczona do minimum, a pozyskiwanie drewna w ramach zrównoważonej gospodarki leśnej również będzie wykluczone.
Radykalne ograniczenie gospodarki leśnej niesie za sobą wiele negatywnych skutków. Badania naukowe jednoznacznie dowodzą, że im starszy i wyższy las, tym większe ryzyko jego zamierania. Oznacza to, że drzewostany w zaawansowanym wieku narażone są na zamieranie.
Wymieranie lasów na dużą skalę oznacza utratę ich zdolności do świadczenia szeregu usług ekosystemowych, takich jak retencja wody, łagodzenie skutków zmiany klimatu, produkcja tlenu, utrzymanie bioróżnorodności i sekwestracja CO2. Martwe lasy staną się potężnym emiterem dwutlenku węgla do atmosfery, który będzie uwalniany z rozkładających się martwych pni drzew i materii organicznej nagromadzonej w glebie. Zjawiska te są już obserwowane, czego dowodzą liczne przykłady, m.in. z Niemiec, Czech, Polski, Szwecji i wielu innych krajów, w szczególności dotyczy to starych lasów w parkach narodowych i rezerwatach, zwłaszcza tam, gdzie obowiązuje ścisła ochrona.
Jeśli w Europie nastąpi wielopowierzchniowy zanik lasów – konsekwencje będą katastrofalne, a warunki życia ludzi drastycznie się pogorszą.
W tej sytuacji zasadne jest pytanie, czy Komisja Europejska, przyjmując tak ambitny cel, przeanalizowała ryzyko zamierania lasów związane z brakiem aktywnego zarządzania i czy taka analiza została udostępniona? Zwłaszcza w związku z innymi inicjatywami UE, których postulaty są nie tylko sprzeczne, ale wzajemnie się wykluczają. W związku z naszymi obawami zwracamy się z prośbą o zorganizowanie debaty z udziałem naukowców – ekspertów w dziedzinie ochrony ekosystemów leśnych w celu wyjaśnienia powyższych obaw.
W 2019 roku prezydent Ursula von der Leyen oświadczyła: „[…] transformacja albo będzie działać dla wszystkich i będzie sprawiedliwa, albo w ogóle nie zadziała. Dlatego mechanizm sprawiedliwej transformacji będzie kluczową częścią Europejskiego Zielonego Ładu ”. Apelujemy o dochowanie wierności złożonej deklaracji i sprawiedliwy podział wysiłków pomiędzy wszystkie państwa członkowskie UE.
